Wat hebben we daarvoor gedaan?

In 2023 werkten we samen met gemeenten en waterschappen aan het versterken van het openbaar bestuur in Zuid-Holland. We voerden activiteiten langs de 4 lijnen van het programma Beter Bestuur uit:

1. Effectief en presterend
Advisering en ondersteuning van 5 regio’s vergden veel inzet in het proces rond de aanvraag van nieuwe Regio Deals. We gaven de aanzet voor de oprichting van Regio Deals Zuid-Holland: een werkplaats voor kennisuitwisseling en samenwerking tussen de regio’s. We brachten de positie van onze regio’s op het gebied van brede welvaart onder de aandacht bij het Rijk. Dit in het kader van de Regio Deals en het adviesrapport ‘Elke regio telt’. We ondersteunden de nieuwe gemeente Voorne aan Zee, in de nazorg na de herindeling. In 2023 kwam ook het onderzoek naar het Bestuurlijke Regionale Ecosysteem (BRE) in Midden-Holland tot afronding. Begin 2024 zullen de onderzoekers hun eindrapport publiceren. Hierin vergelijken zij de effectiviteit van de bestuurlijke samenwerking in 10 Nederlandse regio’s.

2. Responsief en verbonden
In 2023 ontstond het directienetwerk voor secretarissen en directeuren van gemeenten, waterschappen en omgevingsdiensten. Samen met de provinciesecretaris bespreken zij 2 keer per jaar de gezamenlijke uitdagingen in Zuid-Holland. Ook organiseerden we het jaarlijkse najaarscongres van de Vereniging van Zuid-Hollandse Gemeenten (VZHG) en de provincie Zuid-Holland. Het centrale thema hiervan was het functioneren van de democratie. Verder vond het tweedaagse jaarcongres van het Interprovinciaal Overleg (IPO) plaats. Hierbij konden nieuwe colleges en Statenleden van alle provincies elkaar, en de provinciale opgaven, leren kennen. Tot slot was er een goed bezocht webinar over de schaduwzijden van participatie.

3. Robuust en integer
Ook in 2023 bleef de druk op de decentrale overheden onverminderd groot. Voor en na de kabinetsformatie bracht men de (financiële) positie van decentrale overheden onder de aandacht bij het Rijk: men pleitte voor betere interbestuurlijke en financiële verhoudingen. We blijven als provincie Zuid-Holland, onder andere in IPO-verband, hierin een agenderende en activerende rol spelen. Daarom werken we in IPO-verband mee aan de uitwerking van het beleidskader decentraal bestuur van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Tegelijkertijd ondersteunden wij gemeenten door goede voorbeelden en handvatten te delen om met financiële onzekerheden om te gaan, zoals in onze Focus op Financiën-bijeenkomsten.

4. Lerend en innoverend
In 2023 bouwden we het kennis- en netwerkplatform ‘Zuid-Holland Academie’  verder uit. Via dit platform voor volksvertegenwoordigers, bestuurders en ambtenaren worden bijeenkomsten en webinars georganiseerd. Hierbij staan leren en ontmoeten centraal. Een voorbeeld hiervan was een bijeenkomst voor griffiers onder leiding van hoogleraar Geerten Boogaard. Aan bod kwam hoe de Raad beter in stelling kan worden gebracht, en wat de griffiers hierin betekenen. In 2023 troffen we ook de voorbereidende werkzaamheden voor de Leergang Zuid Holland.

Het resultaat is dat in 2024 6 modules georganiseerd worden om van en met elkaar te leren. Dit geldt voor bestuurders, directieleden, leidinggevenden, en jonge medewerkers van decentrale overheden in Zuid-Holland.
Ook zijn de voorbereidingen voortgezet voor de ontwikkeling van een nieuw instrument voor gemeenten. Dit is in samenwerking met de Vereniging van Zuid-Hollandse Gemeenten (VZHG) en 3 pilot-gemeenten. Het instrument helpt gemeenten te focussen op zelfreflectie, om zo een objectief inzicht te krijgen in het eigen functioneren.

Europa en internationale aangelegenheden 
De voortdurende oorlog in Oekraïne heeft nog altijd een grote impact op Europa en de wereld. Vrede, stabiliteit en voedselzekerheid in Europa is hierdoor geen vanzelfsprekendheid meer. Deze geopolitieke situatie is van sterke invloed op de samenwerking in de Europese Unie (EU).
De Europese Commissie richtte zich in 2023 vooral op de digitale transformatie en de klimaattransitie. Zo nam de c ommissie maatregelen die moeten bijdragen aan het minder afhankelijk worden van landen buiten Europa. Bijvoorbeeld op het gebruik van kritische grondstoffen. Daarnaast zette zij vol in op het verminderen van de CO2-uitstoot en het versnellen van de energietransitie.
De c ommissie benadrukt dat de energie-, voedsel-, en klimaatcrises de noodzaak voor de eerder ingezette beleidskeuzes alleen maar vergroten, zoals de EU Green Deal al vermeldde. Dit vraagt om een andere en meer integrale aanpak dan men uit het verleden kent. Met de Europese verkiezingen in juni 2024 in het vooruitzicht, stond het tweede deel van 2023 vooral in het teken van het afronden van lopende Europese wetgeving. We pakken de provinciale opgaven steeds meer integraal op. Zo zien wij de energietransitie in meerdere opgaven terugkomen. Zoals in de verduurzaming van de landbouw, het Haven en Industrieel Complex en het ombouwen van bijvoorbeeld de binnenvaartschepen. Maar ook de hoeveelheid, beschikbaarheid en de kwaliteit van het water, krijgt veel aandacht in zowel Europa als de provincie. De circulaire transitie speelt een grote rol in het economisch cluster, zoals in de tuinbouw. Daarnaast draagt het ook bij aan meer hergebruik van noodzakelijk grondstoffen, en een vermindering in het toepassen van deze materialen.

We werkten samen met onze regionale en Europese partners aan onze opgaven. Dit deden we niet alleen met regionale partners vanuit de overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen, zoals met Havenbedrijf Rotterdam. Ook binnen de thematische netwerken behartigden we de Zuid-Hollandse belangen. Zoals binnen het Comité van de Regio’s en het Europees Chemisch Netwerk.
Via een samenwerking met Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen vinden we gelijkgestemde regio’s die vergelijkbare maatschappelijke opgaven hebben. In Brussel werken we samen met Nederlandse provincies, maar ook met andere Europese regio’s. Zo behartigen we de Zuid-Hollandse belangen bij de Europese instellingen.

Tijdens de Europese Week van de Steden en Regio’s organiseerden we een werkbezoek aan Brussel. Gedeputeerde Staten en een deel van Provinciale Staten versterkten de banden met onze Europese relaties, en brachten onze belangen over.

Samenwerking met niet-EU-partners bevordert zowel de internationalisering van Zuid-Hollandse bedrijven, als de kennisdeling. In 2023 vonden de meeste activiteiten met regio’s in China plaats. Uit China ontvingen we 7 delegaties en we organiseerden 5 matchmakings en seminars. Buiten China ontvingen we enkele andere overheidsdelegaties. Het ging hierbij bijvoorbeeld om kennisdeling over bestuurlijke inrichting en watermanagement. De activiteiten met China voerden we uit binnen het door Provinciale Staten vastgestelde Kader voor de Relatie met China. Dit verankert hoe de provincie economische risico’s beheerst en mensenrechten hierin meeneemt. In 2023 vond een evaluatie van de relatie met China plaats. Deze komt begin 2024 beschikbaar en geeft aan hoe het Kader heeft gefunctioneerd. De kosten met betrekking tot de relatie met China in 2023 (vallend binnen de beleidsprestatie 1-1-2 en beleidsdoel 4-1) waren € 155.118.
De impact van de EU-subsidies op onze regio is niet te onderschatten. In 2023 werden de eerste cijfers voor de EU-programmaperiode (2021-2027) bekend. In de eerste 2 jaar van deze periode namen 434 unieke Zuid-Hollandse partijen deel aan 1.076 EU-projecten. Gezamenlijk ontvingen deze partijen ruim €868 miljoen aan EU-middelen. Dit is een aanzienlijke stijging ten opzichte van het Zuid-Hollands aandeel van hetzelfde jaar in de vorige programmaperiode. Zo verdubbelde het bedrag bijna, en steeg het aantal projecten met de helft. Dit terwijl de middelen beschikbaar vanuit de EU ongeveer gelijk bleven. De provincie droeg bij aan dit succes via de 4 rollen die het heeft in EU-subsidieprogramma’s. In de paragraaf EU-subsidies omschrijven we welke rollen wij als provincie innemen op EU-programma’s en wat dat betekende voor onze inzet in 2023.

IPO

Het Interprovinciaal Overleg (IPO) behartigde in 2023 de gezamenlijke belangen van de provincies. Dit deed zij in ‘Den Haag’, naar het Rijk, en in ‘Brussel’, naar de Europese Unie. In de verschillende Bestuurlijke Adviescommissies van het IPO komt men tot gezamenlijke standpuntbepaling van de 12 provincies op de diverse dossiers. Voorbeelden van grote dossiers van de afgelopen periode zijn: de Omgevingswet, de provinciefinanciën, overbelasting van het elektriciteitsnet, varend ontgassen en ov-tarieven. Concreet bestaat de lobby onder andere uit bestuurlijke overleggen met de departementen en brieven aan de Tweede Kamer. In het IPO staan we stil bij de rol en de positie die de provincies hebben in de 3 grote transities in de fysieke leefomgeving: wonen/bereikbaarheid, natuurlijk/landbouw/stikstof, en energie/klimaat. De randvoorwaarden die nodig zijn voor de provincies om hun rol te pakken, hebben betrekking op wetgeving en financiën. Hiervoor is en wordt herhaaldelijk aandacht gevraagd bij het Rijk. De Zuid-Hollandse gedeputeerden namen het afgelopen jaar deel aan de thematisch georganiseerde bestuurlijke adviescommissies. Na de start van de nieuwe GS nam gedeputeerde Potjer namens Zuid-Holland zitting in het IPO-bestuur. CdK Jaap Smit is de voorzitter van het IPO. In 2023 vond het IPO-jaarcongres in Zuid-Holland plaats .

Commissaris van de Koning (CdK)
De commissaris van de Koning voerde in 2023 zijn rijkstaken uit. De CdK legt voor de uitvoering van deze eigenstandige taken en bevoegdheden verantwoording af aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). In algemene zin was er in het jaar 2023 (extra) aandacht om opvangplaatsen voor asielzoekers te realiseren.

WOO
In 2023 ontvingen wij wederom met regelmaat complexe en/of politiek-bestuurlijk gevoelige Woo-verzoeken. Deze verzoeken zijn vaak omvangrijk. Samen met de reguliere Woo-verzoeken vragen zij om voortdurende bijsturing en optimalisering van het (digitale) Woo-proces. Alleen zo kunnen wij deze verzoeken efficiënt behandelen. Tevens zoeken we in samenwerking met Informatisering & Automatisering (I&A) naar een nieuw programma: dit helpt ons bij het anonimiseren van documenten waarbij we onder meer persoonsgegevens kunnen weglakken.

Weerbaarheid tegen ondermijning en BIBOB
Weerbaarheid tegen ondermijnende criminaliteit en integriteitschendingen is een urgent maatschappelijk vraagstuk. De vermenging van boven- en onderwereld is een gevaar voor onze rechtstaat en vermindert het vertrouwen in de overheid. Daarom dienen wij als gezamenlijke overheden te weten waar we kwetsbaar zijn. We dienen beheersmaatregelen te treffen om weerbaar te zijn tegen oneigenlijk gebruik van publieke gelden en oneigenlijke druk op bestuur en organisatie.

Binnen het samenwerkingsverband Regionale Informatie Expertise Centrum (RIEC) voeren overheden een samenwerkingsagenda uit, gericht op het voorkomen en bestrijden van ondermijnende criminaliteit. We werken als provincie nadrukkelijk samen op de thema’s Bibob, ondermijning in het buitengebied en weerbaar, integer bestuur.  Gelden van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) ondersteunen in het bijzonder de weerbaarheid van kleine(re) gemeenten. Zij besteedden dit in 2023 aan trainingen en een e-learning over integriteit en ondermijning. Daarnaast ging er geld naar het starten van een interventieteam dat zich richt op integrale handhavingsacties. Als provincie droegen we ook bij aan het versterken van de informatiepositie van de samenwerkende partners: we werkten mee aan risicoanalyses en organiseerden en faciliteerden kennis- en netwerkbijeenkomsten.

De provincie wil ook misbruik van de provinciale faciliteiten en regelgeving voorkomen en past daarvoor onder meer de Wet Bibob toe. Dat vraagt om bewustzijn van risico’s en het treffen van beheersmaatregelen. In 2023 zetten wij opnieuw hierop in met presentaties bij vakafdelingen en in het inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers.

In het kader van de Wet Bibob voeren wij onderzoeken uit op de gebieden die de Wet Bibob ons toestaat. Daarnaast houden wij nauw contact met de vakafdelingen om hen bewust te maken van risico’s van (infiltratie door) georganiseerde criminaliteit. Over de werkzaamheden van team Bibob brengen wij jaarlijks een verslag uit.

Net als in 2022 organiseerde het team Bibob, in samenwerking met RIEC Den Haag en RIEC Rotterdam, in 2023 een netwerkbijeenkomst. Hierbij stelden we gemeenten in de gelegenheid om met elkaar de verbinding aan te gaan en kennis te delen over Bibob-vraagstukken. Waar wij in 2022 voornamelijk inzetten op juridische vraagstukken, kozen wij er in 2023 bewust voor om meer praktijksituaties met elkaar te delen. Dit met het doel om als overheden van elkaar te leren en elkaar te kunnen vinden in vergelijkbare situaties.

Public Affairs
Team Public Affairs zette zich in 2023 in om Gedeputeerde Staten en de ambtelijke organisatie zo goed mogelijk te bedienen ten aanzien van de landelijke politiek. Naast het op de hoogte houden over de ontwikkelingen behartigde ze ook de belangen van de provincie bij de Tweede Kamer. Zo leverde ze actief inbreng op thema’s als stikstof/Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), Wonen, de financiële situatie van decentrale overheden, en het vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor.
Daarnaast laaide in 2023 de maatschappelijke discussie op over het beschermen van inwoners tegen schadelijke uitstoot van bedrijven. Dit onderwerp stond hoog op de politieke agenda, zowel in de Provinciale Staten als in de Tweede Kamer. Bij een rondetafelgesprek op 14 september brachten gedeputeerden de positie van de provincie Zuid-Holland actief voor het voetlicht.

2023 was een politiek bewogen jaar. Naast de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart viel het kabinet Rutte 4 op 7 juli. Deze kabinetsval leidde tussentijdse verkiezingen voor de Tweede Kamer in.
In de zomer van 2023 leverden we inbreng voor de verkiezingsprogramma’s van alle politieke partijen. Ook voor de kabinetsformatie was er actieve inbreng vanuit de provincie Zuid-Holland. Met een formatiedocument deden we een aanbod, met onze inzet op een aantal thema’s die raken aan een belangrijk thema van de verkiezingen: bestaanszekerheid. Denk hierbij aan een betaalbare woning voor iedereen, toegankelijk en betaalbaar openbaar vervoer, investeren in brede welvaart, en een sterke, regionale economie.

Waar mogelijk werken we samen met het IPO of individuele provincies om onze boodschappen kracht bij te zetten. Ook zetten we in op het versterken van de relaties tussen de provincie en Zuid-Hollandse gemeenten en organisaties: zo zetten we het Zuid-Hollandse belang zo sterk mogelijk neer.

Inclusief Zuid-Holland
In samenwerking met Kennis Zuid-Holland leverden we in 2023 een breed toegankelijk digitaal platform voor kennisdeling en ontmoeting op.

Festival van de Toekomst
In 2023 vond er geen Festival van de Toekomst plaats. De provincie Zuid-Holland nam als partner wel deel aan het Impact Fest, georganiseerd door de gemeente Den Haag. In het najaar van 2024 vindt de volgende editie van het Festival van de Toekomst plaats.

Omgevingsbeleid
Het Omgevingsbeleid (Omgevingsvisie, -programma, -verordening) is actueel en op orde voor de invoering van de Omgevingswet. Daarnaast kregen de beleidscyclus en de ondersteuning op beleidsparticipatie, monitoring, evaluaties, beleidsinformatie, digitale planvorming en milieu-effectrapportages (MER) vorm. Deze overgang van tijdelijk naar structureel, verklaart ook het tekort dat vorig jaar ontstond.

Omgevingswet
Alle inspanningen richtten zich op de voorbereiding van de invoering: digitale systemen op orde brengen en werkprocessen inrichten. Dit geldt voor zowel intern, als voor partners zoals omgevingsdiensten, waterschappen en gemeenten.

Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG)
Vanuit de gebiedsgerichte aanpak uit het ZH-PLG binnen de 3 kerngebieden (Veenweidegebied, Zuid-Hollandse Delta en Kust- en Duingebied)startten we met de uitwerking van het voorontwerp ZH-PLG naar een projectportfolio op maatregelpakketniveau. Dit gebeurde op een integrale wijze (samenhang tussen water, natuur, klimaat en landbouw) en vooral samen met alle partners in de gebieden. Dit is de basis voor de aanvraag van de Rijksbijdrage die vooruitloopt op het nog te vormen toekomstig Transitiefonds, waarbij een eerste vertaalslag is gemaakt naar uitvoerbare projecten met een heldere scope, planning en raming. Waar mogelijk deden we kansrijke grondaankopen en startten we versnellingsprojecten, vooralsnog voorgefinancierd uit de PZH-middelen voor het ZH-PLG.
De provincie verwierf het afgelopen jaar vastgoed en/of grond, in totaal 268.565 m2. Het betreft voornamelijk erven en opstallen. De aangekochte gronden houden we tot nadere besluitvorming over de bestemming aan.

Programma Stikstof

• In samenwerking met de gebiedsgerichte uitvoering van het ZH-PLG, landbouw, natuurontwikkeling en grondzaken ondernamen we diverse activiteiten. Dit om te komen tot kaders voor ammoniakvermindering en het benutten van kansen die zich in de gebieden voordoen.
• In samenwerking met Boeren met Perspectief (Nieuwkoop) startten we een pilot rondom het meten en monitoren van stalmaatregelen en innovaties. Dit om zo een gedeeld beeld te krijgen en het potentieel van stikstofvermindering beter in beeld te brengen.
• Aanpak legalisatie PAS-melders: samen met de Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) maakten we inzichtelijk wat er voor welke PAS-melders moet gebeuren om tot legalisatie te komen. Daarnaast startten we samen met de gemeente in Midden-Delfland een pilot. Hierin onderzoeken we in hoeverre een gezamenlijke aanpak van uitwisseling van saldogevers (stoppende boeren) en saldonemers (PAS-melders, interimmers) haalbaar is.
• We zetten de Depositiebank algemeen Zuid-Holland op. Hierin kunnen de provincie en gemeenten stikstofruimte plaatsen,  om diverse maatschappelijke ontwikkelingen waarvoor stikstofruimte benodigd is, te faciliteren. In overleg met Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) stelden we de Beleidsregel op.
• Er waren verschillende bijeenkomsten alsook een evaluatie van de sectortafel Stikstof. Hierbij vond overleg plaats tussen alle betrokken sectoren (zowel ten behoeve van ammoniak- als NOx-reductie). Hiermee vergrootten we het wederzijds begrip en zijn gezamenlijke acties besproken.
• Vanuit de actielijnen team Haven Industrieel Complex (HIC), Mobiliteit, en verduurzamen stedelijk netwerk en mobiliteit maakten we inzichtelijk welke mogelijkheden er zijn voor stikstofvermindering, en welke behoefte er is aan stikstofruimte om ontwikkelingen mogelijk te maken.
• Samen met Grondzaken werkten we aan het verkrijgen van inzicht in het gebruik van de Depositiebank voor Zuid-Holland. Dit voor zover het gaat om de relatie met vergunningverlening, het stoppen van ruimte in de bank en het inzetten van ruimte uit de bank.
• We maakten afspraken voor het opzetten van een instrument om gemeenten te ondersteunen in het verkrijgen van inzicht in de benodigde stikstofruimte voor woningbouw.
• Samen met Landbouw zetten we de eerste stappen om tot een brede subsidie te komen voor boeren, voor voer- en managementmaatregelen en stalinnovaties.
• De NOx-monitor kwam tot ontwikkeling en we brachten de eerste rapportage ‘Provincie Zuid-Holland Monitor emissies NOx, trend 1990-2021’  uit. Deze rapportage geeft inzicht in de uitstoot van stikstofoxiden (NOx) voor de verschillende sectoren in Zuid-Holland.
• Met behulp van ruimte uit de stikstofbank voor de haven, verleenden we een vergunning voor de uitbreiding van SIF. Dit is een fabrikant van onderdelen van windturbines op zee, en een bedrijf dat van groot belang is voor de energietransitie in Nederland.

• Samen met het Rijk werken we aan de maatwerkaanpak. De maatwerkaanpak richt zich zowel op de CO2- als de stikstofreductie (NOx) en draagt zo bij aan het behalen van het landelijke reductiedoel van 38%. In deze maatwerkaanpak maken we met de bedrijven afspraken over maatregelen en investeringen om deze reductiedoelstellingen te realiseren. De provincie zette stevig in op afspraken over NOx-reductie, wat ertoe leidde dat meerdere bedrijven doelen voor NOx-reductie formuleerden. Inmiddels ondertekenden we met 6 bedrijven Expressions of Principes (EOP) (Nobian, Shell, BP, Lyondell, OCI en Air Liquide). Met Nobian doorliepen we inmiddels ook de tweede fase van het traject, en tekenden we een Joint Letter of Intent (JLOI).
• Samen met de Rotterdamse haven en het Rijk spannen we ons in om energietransitie projecten die vertraagd worden door de stikstofproblematiek zoveel mogelijk te ondersteunen. De energietransitie zorgt uiteindelijk voor het terugdringen van de stikstof-emissies.

• In samenwerking met Landbouw werkten we aan berekeningen voor uitstootlimieten van ammoniak. Dit bespraken we in een eerste sessie met boeren in 3 verschillende gebieden.

In 2023 experimenteerden we met een nieuwe participatievorm: het burgerberaad G1000Zuid-Holland. Hierbij gingen 360 ingelote inwoners van Zuid-Holland met elkaar in gesprek. Zij formuleerden adviezen over wonen, de toekomst van het platteland en leefbaarheid, verkeer en vervoer. Het burgerberaad vond plaats van januari tot en met maart 2023. In totaal kwamen er 113 beslispunten uit voort. Momenteel werken we de beslispunten verder uit. Er is maandelijks contact met deelnemers en geïnteresseerden over de voortgang.

In 2023 deden we een interne evaluatie over het burgerberaad. We nemen deze kennis mee voor toekomstige burgerberaden en andere participatietrajecten. Daarnaast organiseerden we verschillende participatietrajecten, zoals die rondom de Ruimtelijke Puzzel. De uitvraag hiervoor ging via een online enquête van Populytics. Hier volgden meer dan 5800 reacties op. Er waren bewonersbijeenkomsten rondom een onderzoek naar de rol van de provincie Zuid-Holland ten tijde van de slavernij. Tijdens deze bijeenkomsten is een groep van inwoners en andere geïnteresseerden, betrokken bij de voortgang van het onderzoek.
In 2023 startten we ook een pilot met POL, een tool om inzicht te krijgen in de mening van een grote groep mensen. Het doel is om te kijken hoe we dit binnen de overheid kunnen inzetten. Verschillende overheden sloten hierop aan.

De provincie wil de toegang tot kennis en het verder ontwikkelen, uitwisselen en borgen van strategische kennis binnen de provinciale organisatie versterken. Dat doen we met het programma Kennis Zuid-Holland. En wel op 4 manieren;

Samen
We organiseren een continu proces van gezamenlijke programmering en afstemming van strategische kennisactiviteiten. Die activiteiten omvatten onder meer de uitvoering van onderzoeken en versterken van de relatie met kennisinstellingen. Doorwerking van strategische kennis naar provinciale opgaven en beleid is hier een belangrijk onderdeel van.

Toegankelijk
We brengen strategische kennisproducten bij elkaar en maken ze digitaal vindbaar voor de interne organisatie en externe partners. Verder hebben we een loketfunctie en voeren we een gezamenlijke communicatiestrategie uit.

Podium
We werken aan een toekomstbestendige ontmoetings- en debatfunctie.

Vak-ontwikkeling
We werken aan de verdere ontwikkeling van de instrumentenbox en de ontwikkeling van Kennis Zuid-Holland als kennisexpert.

Resultaten 2023
Programmering
In 2023 maakten we een gezamenlijke programmering van strategische kennisproducten (trends, onderzoek en debat) voor 2024. We voerden 2 jaarthema’s  als rode draad door het programma: ‘Brede welvaart’ en ‘Kwaliteit openbaar bestuur’. Brede welvaart is onderdeel van het nieuwe coalitieakkoord en  van het provinciale beleid.

Onderzoeken
Er was sprake van verschillende onderzoeken en verkenningen die ambities overstijgen. Sommige daarvan rondden we in 2023 af, andere startten we en/of namen we in voorbereiding.

Afgeronde onderzoeken:

• Toekomst voedselsystemen in Zuid-Holland
• Beweegvriendelijk Zuid-Holland
• Sociale gevolgen van de transitie naar een circulaire samenleving
• Doorwerking van het slavernij- en koloniale verleden en wegen naar erkenning
• Getekend voor Hollands Glorie: slavernij in de geschiedenis van de provincie Zuid-Holland
• Polarisatie in de provincie Zuid-Holland

Gestarte onderzoeken (nog niet afgerond):

• Brede Welvaart: doorvertaling naar Zuid-Holland
• Publieke platformen
• Kansen voor een carbonpositieve economie
• Integrale aanpak veiligheid
• Handelsperspectieven doorwerking koloniaal en slavernijverleden
• Sociale verschillen en overeenkomsten in Zuid-Holland (follow-up van 2018)

Onderzoeken in voorbereiding genomen:

• Effectieve subsidieverstrekking voor grote maatschappelijke opgaven en transities
• Stikstof en waterkwaliteit
• Nimby's van de toekomst
• Toeristische/recreatieve bestemmingen in balans
• Transitie landbouw
• Snelstudies Kansen voor Zuid-Holland
• Modellen en richtlijnen in beleid

Communicatie en doorwerking
De strategische kennis verspreiden we op verschillende manieren, passend bij de doelgroep. Zo maakten we podcastuitzendingen over thema’s die de programmering van Kennis Zuid-Holland raken. In 2023 waren dit afleveringen over:

• Brede welvaart: Brede Welvaart-Just do it! , Brede Welvaart-Een kompas op toekomstbestendig mee te navigeren ;
• Menselijke maat in de dienstverlening ;
• Participatie & vertrouwen in het openbaar bestuur ;
• Koloniaal en slavernijverleden provincie Zuid-Holland.

De doorwerking van onderzoeksresultaten stimuleren we op een meer interactieve manier via ontmoeting en debat.

Ontmoeting en debat
We organiseerden bijeenkomsten over signalerende en/of actuele maatschappelijke ontwikkelingen. In 2023 waren dit er 13, variërend van de kinderburgemeester, kansen voor mobiliteit, koloniaal verleden, klimaat, tot en met brede welvaart. In maart, april en juni waren er bewonersbijeenkomsten over het koloniale verleden. Dit leidde in juni tot excuses van de Commissaris van de Koning.
In de lezingenreeks Denkers van Waarde was Kathleen Ferrier te gast over hoe we van een verdeeld verleden een gedeeld verhaal maken, en een gedeelde toekomst tegemoet gaan.

Relatie kennisinstellingen
We versterkten de relatie en samenwerking met de Zuid-Hollandse kennisinstellingen verder. Met dat uitgangspunt gingen we voor een langere periode een samenwerking aan met de Universiteit Leiden. De samenwerking krijgt vorm rondom een drietal promotieonderzoeken. Het onderzoeksterrein richt zich op de kwaliteit van het (decentraal) openbaar bestuur in een verdeelde samenleving.

Vakontwikkeling
We ontwikkelden onze expertise over strategische kennisontwikkeling verder. Dit deden we bijvoorbeeld door deelname aan activiteiten van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek, en van SURF – coöperatie van onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Maar ook via de al genoemde samenwerking met kennisinstellingen en door de organisatie van masterclasses door hoogleraren.