Paragraaf EU-subsidies

Kansen voor West is het samenwerkingsverband tussen de vier Randstedelijke provincies (Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland) en de vier grote steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht (P4G4) dat uitvoering geeft aan het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) voor landsdeel West. Doel is om de regionale economie in de Randstad een innovatieve en duurzame impuls te geven. Dit gebeurt door het verstrekken van subsidies aan het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden in de regio.
De provincie beschouwt de beschikbare EFRO-middelen als een incidentele aanvulling op haar reguliere begrotingsmiddelen en probeert deze budgetlijnen op integrale wijze te programmeren. In de Zuid-Hollandse openstellingsstrategie hebben Gedeputeerde Staten vastgesteld op welke thema’s de provincie de beschikbare EFRO- en Rijksmiddelen deze programmaperiode (2022-2027) wil inzetten en hoe deze in de tijd worden opengesteld. De provincie zet met Kansen voor West III in op drie inhoudelijke thema’s die corresponderen met verschillende beleidsambities:

Innovatie
Ambitie 4; Een concurrerend Zuid-Holland

Verduurzaming van het Haven Industrieel Complex (industrie)
Ambitie 3; Schone energie voor iedereen
Ambitie 4; Een concurrerend Zuid-Holland

Verduurzaming van de gebouwde omgeving (energie)
Ambitie 3; Schone energie voor iedereen

Conform de vastgestelde openstellingsstrategie zijn in 2023 enkel op het thema innovatie middelen opengesteld. Het Kansen voor West III programma werkt met twee openstellingsmomenten per jaar.

Openstellingsronde 17 april 2023
Op het thema innovatie zijn alle beschikbare middelen succesvol weggezet in een openstelling voor de doorontwikkeling van bestaande campussen.
Op de thema’s industrie en energie zijn conform openstellingsstrategie geen nieuwe middelen opengesteld.

Openstellingsronde 1 november 2023
Op het thema innovatie zijn middelen opengesteld voor het ophogen van bestaande financieringsinstrumenten. Er zijn eind 2023 nog geen middelen toegekend, omdat het beoordelingsproces nog loopt. De verwachting is dat het volledig opengestelde EFRO-budget in de eerste helft van 2024 zal worden toegekend. Er was aanvankelijk cofinancieringsbudget voor 2023 begroot, specifiek bedoeld voor een openstelling gericht op de innovatieprogramma's Zorgtech en Energie en Klimaat. Dit budget is niet opengesteld, omdat deze openstelling is doorgeschoven naar het voorjaar van 2024.
Op de thema’s industrie en energie zijn conform openstellingsstrategie geen nieuwe middelen opengesteld.

Het Just Transition Fund (JTF) is een nieuw EU-fonds dat bijdraagt aan de overgang naar een klimaatneutraal Europa. Hoofddoel van het JTF is om regio’s die sterk afhankelijk zijn van inkomsten en werkgelegenheid uit fossiele brandstoffen op een rechtvaardige gelijkwaardige manier in staat te stellen de energietransitie in te gaan. Een transitie die rekening houdt met zowel de sociale, economische aspecten als de milieueffecten.
In totaal is er voor de regio Groot-Rijnmond € 58,5 mln aan JTF-middelen beschikbaar voor de periode 2021-2027. Dit bedrag wordt door het Ministerie van EZK aangevuld met € 5 mln aan Rijkscofinanciering. De provincie Zuid-Holland gaat samen met de gemeente Rotterdam over de inzet van deze middelen. Hiertoe hebben provincie en gemeente samen met de relevante stakeholders een regionaal Transitieplan (TJTP) opgesteld dat door beide colleges is vastgesteld en ter goedkeuring aan de Europese Commissie is aangeboden. Het Transitieplan focust op drie sporen, die corresponderen met verschillende beleidsambities:

Spoor 1: Vernieuwen en versterken van de regionale economie met nieuwe, duurzame en/of circulaire industriële ketens
Ambitie 3; Schone energie voor iedereen

Spoor 2: Versnellen van de transitie met investeringen in technologie, systemen en infrastructuur tot decarbonisatie van bestaande industriële ketens
Ambitie 3; Schone energie voor iedereen
Ambitie 4; Een concurrerend Zuid-Holland

Spoor 3: Een wendbare, weerbare beroepsbevolking
Ambitie 4; Een concurrerend Zuid-Holland

In de openstellingsstrategie voor het JTF hebben Gedeputeerde Staten en het College van Burgemeester en Wethouders van Rotterdam vastgesteld hoe de middelen in de tijd worden opengesteld.

Openstellingen 2023
In januari 2023 zijn de eerste twee budgetten opengesteld. De gecombineerde openstelling voor de Sporen 1 en 2 richtte zich op de economische transitie van het HIC. Hiervoor werd een bedrag van € 31,1 mln beschikbaar gesteld. Eind 2023 was het budget nagenoeg uitgeput en zijn al meer dan 20 projecten goedgekeurd.  
Binnen de openstelling voor Spoor 3 werd een bedrag van € 9,4 mln beschikbaar gesteld voor de transitie van de arbeidsmarkt. Eind 2023 zijn er drie projecten goedgekeurd en wacht nog één project op de beoordeling. Bij goedkeuring van dit project zullen de middelen binnen deze openstelling volledig zijn uitgeput.
Aanvullend is in augustus 2023 een bedrag van € 0,5 mln op Spoor 3 opengesteld specifiek bestemd voor scholingsvouchers. Eind 2023 is ongeveer 40% van het budget gecommitteerd en moeten er nog een aantal aanvragen worden beoordeeld.

Het GLB-NSP staat voor het Nationaal Strategisch Plan ter uitvoering van het Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid. De uitvoering vindt plaats in de periode 2023 tot en met 2027 door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de twaalf provincies, met bijdragen van de waterschappen. De doelen van GLB-NSP hebben betrekking op een slimme veerkrachtige landbouw, bodem, water, lucht, biodiversiteit en klimaat en dierenwelzijn en brede plattelandsontwikkeling. Kennis, innovatie en netwerkvorming zijn horizontale doelen.
Het GLB-NSP bestaat uit verschillende onderdelen die zijn onderverdeeld in twee pijlers:

• De eerste pijler (Europees Landbouw Garantie Fonds, ELGF) heeft een omvang van totaal circa € 2,8 mld voor Nederland. Met het ELGF worden de basis inkomenssteun, waaronder de aanvullende steun voor jonge landbouwers, de ecoregeling en sectorale interventies voor de Bijenteelt en Groente en Fruit gefinancierd. Dit zijn regelingen die voor heel Nederland van toepassing zijn en door het ministerie LNV worden uitgevoerd.
• De tweede pijler (Europees Landbouw Fonds voor Plattelandsontwikkeling, ELFPO), heeft een omvang van totaal € 1,9 mld voor Nederland. Met het ELFPO worden het Agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb) en investeringen in bedrijfsmiddelen, inrichtingsmaatregelen op en buiten landbouwbedrijven, samenwerking voor innovaties en LEADER gefinancierd.

De provincie Zuid-Holland geeft uitvoering aan een deel van de middelen onder pijler 2 - ELFPO. Het gaat in totaal om € 64 mln aan EU middelen en een totaal budget van € 107,6 mln met cofinanciering.

Onder pijler twee is voor het ANLb in totaal voor de periode 2023 tot en met 2028 een kleine € 40 mln aan EU middelen beschikbaar. De cofinanciering vanuit de provincie is ruim € 20 mln (vanuit Ambitie 5), vanuit de waterschappen circa € 1,5 mln. Het totaal aan beschikbare middelen voor deze regeling is € 61,6 mln. Eind 2022 zijn alle middelen opengesteld voor de gehele periode, dit bedrag is in 2023 volledig toegekend.  

Daarnaast is er voor de periode 2023 tot en met 2027 circa € 24 mln aan EU middelen beschikbaar voor de onderdelen (hierna: interventies) gericht op investeringen in bedrijfsmiddelen, inrichtingsmaatregelen op en buiten landbouwbedrijven, samenwerking voor innovaties en LEADER. De EU middelen vormen de cofinanciering in de te verstekken GLB-NSP subsidies (43%). Voor de benodigde nationale cofinanciering (minimaal 57%) is bij de begroting 2023 circa € 22 mln aan provinciale middelen meerjarig gereserveerd uit Ambitie 5. Het totaal aan beschikbare middelen voor deze regelingen is € 46 mln. In 2023 zijn middelen opengesteld voor interventie investeringen voor de (her)inrichting van gronden in het landelijk gebied (watersystemen) - NPI, én voor LEADER beheerkosten. De openstelling NPI sluit in januari 2024 en LEADER in december 2024.